دکتر پرویز جبه دار مارالانی
متولد 1320 تبریز

تحصیلات ابتدایی و متوسطه، تبریز 1338-1326 

تحصیلات دانشگاهی :

مهندس الکترومکانیک با تخصص برق، دانشکده فنی، دانشگاه تهران

فوق لیسانس مهندسی برق با تخصص کنترل، دانشگاه کالیفرنیا – برکلی 1345

دکترای مهندسی برق با تخصص کنترل، دانشگاه کالیفرنیا – برکلی 1348

پزوهشگر مرکز تحقیقات بل آمریکا 49 – 1348

آغاز فعالیت آموزشی و پژوهشی در دانشکده فنی دانشگاه تهران 1349

استاد ممتاز دانشگاه تهران مهرماه 1371

استاد نمونه دانشکده فنی دانشگاه تهران 1373

سرپرست انستیتو الکتروتکنیک دانشگاه تهران 1381

مدیر گروه مهندسی برق و کامپیوتر دانشگده فنی دانشگاه تهران 1381

عضو فرهنگستان علوم ایران از سال 1371 تاکنون

سرپرست کمیته علمی رشته مهندسی برق، المپیاد علمی دانشچوی کشور از 1374 تاکنون

عضو شورای انتشارات دانشگاه تهران از سال 1365 تاکنون

عضو کمیته مهندسی برق شورایعالی برنامه ریزی از سال 1366 تا 1369

عضو هیات مدیره انجمن مهندسان برق و الکترونیک ایران از سال 1378 تاکنون

عضو شورایعالی کانون فارغ التحصیلان دانشکده فنی دانشگاه تهران 1378 – 1370 

جزو یکی از چهره های ماندگار سال 1381

برنده جایزه کتاب سال ایران در سالهای 1366 و 1369

استاد مدعو دانشگاه واترلو، کانادا 81 – 1381 ( در فهرست مطالعاتی )

انتشار بیش از 80 مقاله علمی در مجلات و کنفرانسهای داخلی و خارجی 

 

سهم دانشکده فنی از عمر شصت و چند ساله دکتر جبه دار آنقدر زیاد است که که شاید بتوان از سایر تجربیاتش چشم پوشید. او سال هاست که با این دانشکده قدیمی و پرآوازه عجین شده است. 

فکر که می کنم می بینم اگر قرار بود رویای سال های دور کودکی و نوجوانی اش تحقق یابد، امروز احتمالا در جایگاه یک دندانپزشک قرار گرفته و با ریاضیات و و گرایش هایش فاصله زیادی پیدا کرده بود. اما اینگونه نشد و سرنوشت راهش را به گونه ای دیگر رقم زد؛ 

همین چند سال پیش یا نه ساده تر بگویم در سال 1381 بود که به عنوان چهره ماندگار دانشگاهی معرفی شد تا نامش در جمع مشاهیر ماندگار صنعت برق ایران ثبت شود. 

پرویز جبه دار مالارانی حالا آرام آرام از مرز 66 سالگی می گذرد و شاید به سبب مشغله های فراوان کاری اش در دانشکده برق دانشکده فنی تهران، مجالی برای مرور خاطرات دوران نوجوانی اش در تبریز نداشته باشد. 

بی گمان از کودکی در دبستان های بدر، همام و سالار تا نوجوانی در دبیرستان های پرورش و تربیت برای او سرشار از خاطراتی است که همگی در تبریز ـ زادگاهش ـ رقم خورده است. چه او به خوبی به خاطر دارد که اولین جایزه اش را در کلاس دوم ابتدایی و به سبب توانایی های بسیارش در حل مسائل ریاضی دریافت کرده و سال ها بعد وقتی ششم متوسطه را می گذرانده با کسب رتبه اول مسابقات ریاضی استان آذربایجان شرقی و پس از آن در کشور این تجربه چندین باره را تکرار کرده بود. 

اما پرویز جبه دار که آن زمان دانش آموز مستعد و علاقمند در زمینه ریاضیات بوده، ترجیح می داد به سان پدر که دندانپزشک تجربی بود، در این حرفه البته با تخصص دانشگاهی به کار مشغول شود. 

این رویا خیلی زود و با اصرار دبیر ریاضی اش رنگ باخت. او نقل می کند که: «مرحوم جواد حریرچی که از اساتید توانمند ریاضی آن زمان در تبریز بود مقدمات انتقال مرا به دبیرستان تربیت تبریز که دانش آموزان رشته ریاضی را می پذیرفت، فراهم کرد و من در رشته ریاضی این دبیرستان مشغول به تحصیل شدم.» 

در همین دبیرستان بود که او در کلاس یازدهم وقتی تنها 17 سال داشت به رتبه اول مسابقات ریاضی استان دست یافت و برای شرکت در اردوی بهترین دانش آموزان کشور به رامسر اعزام شد. به این ترتیب کسب مقام اول این مسابقات هم به کارنامه سال های نوجوانی اش افزوده شد تا وقتی در پایان دوره متوسطه در رشته ریاضی نفر اول استان آذربایجان شرقی شد، این کارنامه تکمیل و درخشان تر شود. 

هر چند بعدها آنقدر نام و عنوان و افتخار در این کارنامه ثبت شد که شاید موفقیت های دوران نوجوانی آنچنان فروغی در برابر آنها نداشته باشد. 

سفر از تبریز به تهران، از مدرسه تربیت به دانشکده فنی دانشگاه تهران، بزرگترین و به یادماندنی ترین یادگار پرفسور حسابی و در نهایت شاگرد ممتاز دبیرستان تربیت که به عنوان یکی از رتبه اولی های دانشکده فنی برای انتخاب رشته اش نیز همه را شگفت زده می کند. 

او که به گفته خودش در دوره دبیرستان به فیزیک، الکتریسیته و ادوات برقی علاقه بسیاری پیدا کرده بود، علیرغم شگفت زدگی و اصرار کارمندان دانشکده برای انتخاب رشته راه و ساختمان به عنوان بهترین رشته مهندسی آن زمان، الکترومکانیک را برمی گزیند. 

او بعدها متوجه می شود که از میان پنجاه نفر اول کنکور فقط سه نفر این رشته را انتخاب کرده بودند، به هر حال او راه خود را می رود و به نظر می رسد که امروز از مسیری که طی کرده نه تنها پشیمان نیست بلکه به دلیل تلاش بی وقفه اش برای توسعه و پیشرفت این رشته، سرافرازانه به آن افتخار می کند. 

در سال چهارم وقتی گرایش های مهندسی برق و مهندسی مکانیک از رشته الکترومکانیک منشعب می شوند و به دنبال الزام دانشجویان برای انتخاب یکی از آن دو، جبه دار به جرگه برقی ها می پیوندد. 

گویا او به اول شدن خو گرفته بود، چرا که در سال 1342 هم با رتبه اول از دانشکده فنی فارغ التحصیل شد و به توصیه مرحوم مهندس ریاضی ـ رییس آن زمان دانشکده ـ به عنوان دستیار آزمایشگاه های برق و فیزیک در همان دانشکده ماند. او با استخدام رسمی اش در سال 1343 از طرف دانشگاه به کالیفرنیا اعزام شد تا در دانشگاه برکلی این ایالت به تحصیل مشغول شود. 

یک سفر شش ساله که حاصلش مدرک Ph.D در رشته مهندسی برق با تخصص در سیستم های کنترل و کامپیوتر و یک تجربه دو ساله در آزمایشگاه های تحقیقاتی شرکت بل بود. 

می گوید: «پس از کسب مدرک دکترا و دو سال کار در شرکت بل بنا به تعهدات اخلاقی و به دلیل علاقمندی خاصی که به کشور و دانشکده فنی داشتم، به ایران بازگشته و علیرغم پیشنهادات کاری در شرایط بهتر از سایر دانشگاه های کشور از مهر ماه 1349 در دانشکده فنی تهران به عنوان استادیار فعالیتم را از سر گرفتم.» 

او در سال 1365 به مقام استادی نائل می آید و تا امروز که بیش از سی سال از آن زمان می گذرد، تدریس بیش از 21 درس مختلف را تجربه می کند. او حاصل این تلاش بی وقفه را اینگونه شرح می دهد: «به یاد دارم پس از بازگشت به ایران موظف به تدریس تئوری مدرن شبکه ها در دوره کارشناسی ارشد بود. وقتی در کلاس شروع به تدریس مطالب پیشرفته مدارها و شبکه ها کردم اما متوجه شدم که دانشجویان آشنایی چندانی با مطالب اولیه درس مدار ندارند. بنابراین تصمیم گرفتم برای سال آینده به جای ارائه درس تئوری مدرن شبکه ها، درس نظریه اساسی مدارها و شبکه ها را تدریس کنم. این مساله بعدها منجر به نوسازی و ارائه نوین یک درس اساسی با سبک کهنه و قدیمی شد.» 

جبه دار ادامه می دهد: «این درس رونق و توسعه یافت و به سایر دانشکده های مهندسی برق نیز سرایت کرد، به قسمی که ما حصل آن تهیه دو جلد کتاب نظریه اساسی مدارها و شبکه ها است که تا کنون 17 با تجدید چاپ شده است. » 

او علت تنوع و پراکندگی تجربیاتش در تدریس دروس مختلف رشته های مهندسی را فقدان اساتید برای تدریس این دروس عنوان می کند و می افزاید: «تعداد اندک اساتید دانشگاه سبب شد که من تدریس دروسی مانند برنامه سازی کامپیوتری، احتمالات، محاسبات عددی، ریاضیات مهندسی، تحقیق در عملیات و سایر دروس مختلف مهندسی برق را بپذیرم.» 

حرف به اینجا که می رسد از آرزوی دیگری سخن می گوید که در همان سال های میانی دبیرستان در ذهنش شکل گرفته و امروز آن را تحقق یافته می بیند. آرزویی که برای دستیابی به آن ابتدا در کنکور ریاضی دانشسرای عالی شرکت می کند، هر چند بعدها مهندسی برق را در دانشکده فنی برمی گزیند: «وقتی وارد دانشکده شدم و از آرزوی دیرینه دوران دبیرستانم یاد کردم، به من گفتند که پس از فارغ التحصیلی از دانشکده فنی نیز می توان به عنوان استاد ریاضی مشغول به کار شد و من امروز بر این باورم که این رویا تحقق نسبی پیدا کرده است. تدریس طولانی مدت من در رشته مهندسی برق که مبانی ریاضی بسیار قوی و طیف وسیع و عمیق مفاهیم فیزیکی دارد، نشان می هد که در تمام این سال ها به همان سویی رفته ام که خواسته قلبی ام بوده است.» 

او از نگاه خودش پیش از آنکه یک مهندس برق باشد یک معلم است. معلمی که بیش از هر چیز موظف به اصلاح دائمی محتوای دروس و نحوه تدریسش بر اساس تغییرات تکنولوژی ها و پیشرفت های علمی است. 

حالا او شاهد نتیجه تلاش خویش است و به اینکه شاگردان دیروزش امروز به اساتیدی برجسته بدل شده اند که بیش از نیمی از اعضای هیات علمی گروه مهندسی برق و کامپیوتر را تشکیل می دهند و پابه پای او تلاش می کنند، افتخار می کند. 

دکتر پرویز جبه دار ـ رییس دانشکده برق و کامپیوتر دانشکده فنی تهران ـ خود را بدهکار فرد فرد ملت ایران می داند، چرا که معتقد است هزینه تحصیلش را مردم از محل مالیاتشان پرداخته اند: «در مقدمه رساله دکترای خود در برکلی چنین نوشته ام که اگر کمک های ملت ایران نبود، تحصیل در چنین دانشگاهی برای من مقدور نبود. بنابراین به خاطر این احساس وظیفه و تشکر از محبت های ملت ایران، من شرایط سختی را همه که به وجود آمد، به جان خریدم و با امید به آینده بهتر بر تلاش و فعالیت هایم افزودم.» 

گذشته او بر این مدعا صحه می گذارد و به خوبی گواه تلاش های خستگی ناپذیر اوست. او که پس از بازگشت از آمریکا عهده دار استادیاری و دانشیاری گروه مهندسی برق و کامپیوتر می شود، در سال 1365 در جایگاه استاد این دانشکده قرار می گیرد. البته همزمان مدیر کل دفتر آمار و گزارش های دانشگاه تهران، رییس مرکز انفورماتیک و آمار و سرپرست انستیتو الکتروتکنیک این دانشگاه، قرار گرفتن در جمع بنیانگذاران دانشگاه مالک اشتر شاهین شهر و دانشگاه علوم دریایی نوشهر و مدیریت دانشکده مهندسی برق هر کدام از این دو دانشگاه به مدت 2 و 3 سال، عضویت در هیات مدیره مرکزی انجمن مهندسین برق و الکترونیک ایران و سرپرستی کمیته تخصصی مهندسی برق در سازمان آموزش کشور را نیز تجربه کرده است. 

دکتر جبه دار لوح های تقدیر بسیاری نیز دریافت کرده است. این فهرست بلند بالا فقط با یک مرور کوتاه سال های دور تلاشش را گواهی می دهد. 

استاد نمونه دانشکده فنی، استاد ممتاز دانشگاه تهران، برنده دو جایزه کتاب سال کشور به دلیل ترجمه کتاب «سیستم های کنترل نوین» و «روش های کامپیوتری تحلیل و طرح مدار»، برنده چهار جایزه کتاب برگزیده دانشگاه های کشور برای ترجمه کتاب های «روش های کامپیوتری تحلیل و طرح مدار»، «الکترومغناطیس میدان و موج»، «سیستم های کنترل دیجیتال» و «سیگنال ها و سیستم ها»، دریافت تندیس گنجینه دانایی صنعت برق ایران در نخستین دوره انتخاب نشر برتر و ده ها لوح تقدیر و نشان دیگر که در کنار انتشار بیش از 16 کتاب و ترجمه کارنامه کاری اش را سرشار کرده است. 

دکتر پرویز جبه دار مالارانی که جدیت را لازمه رشته اش می داند، امروز به یکی از اساتید برجسته دانشگاهی در رشته مهندسی برق بدل شده که روزانه بیش از 15 تا 16 ساعت را به فعالیت های حرفه ایش اختصاص می دهد. 

او صادقانه اعتراف می کند: «از ابتدا هم به دانشجویانم نمره نداده ام چرا که معتقدم آنها هستند که باید از من نمره بگیرند. البته اگر چه بارها و بارها نمره 20 به آنها داده ام باز هم از من به عنوان استاد سختگیر یاد می کنند.» 

در پایان وقتی سخن از رفتن و مهاجرتش به خارج از کشور و تدریس در دانشگاه های مطرح دنیا و فرصت های بسیاری که برایش وجود دارد، به میان می آید، چنان صریح پاسخ می دهد که گویی هرگز تردیدی نداشته است: «چرا مهاجرت کنم؟ فکر کنم امثال من در کشورهای خارجی بسیار است ولی تعداد معدودی که در ایران هستند باید بمانند و هر آنچه که در توان دارند را برای توسعه کشور انجام داده و دین خود را به این مردم ادا کنند.»